احتیاط واجب و مستحب
احتیاط از دو جهت تقسیم‌پذیر است. از جهت مورد، به احتیاط در فعل، مانند احتمال وجوب فعل با قطع به عدم حرمت آن؛ احتیاط در ترک، مانند احتمال حرمت فعل با قطع به عدم وجوب آن و احتیاط در جمع میان فعل و ترک با تکرار، مانند تردد نماز واجب بین قصر و اتمام. و از جهت الزامى بودن و عدم آن، به واجب و مستحب تقسیم مى‌گردد.
احتیاط واجب (لازم):
احتیاط واجب [ = احتیاط لازم؛ اَحوَط لزومى]: احتیاط الزامى.
منظور از آن، احتیاطى است که عمل به آن واجب، و بر دو قسم است:
۱. احتیاط در فتوا:در مواردى است که فقیه در مسئله‌اى به دلیل و حجّت قطعىِ معتبر دست نیافته و مبناى او در آن مسئله، رجوع به احتیاط است.
۲. فتوا به احتیاط:در مواردى است که استنباط فقیه از ادلّه، وجوب احتیاط است، مانند مورد شبهه محصور(–> شبهه محصور).
تفاوت میان این دو، جواز رجوع به مجتهد دیگر در فرض نخست و عدم جواز آن در صورت دوم است.
تعبیر به احتیاط در کتابهاى فتوایى اگر پیش یا پس از فتوا نباشد، بیانگر احتیاط وجوبى است؛ همان گونه که منظور فقها از تعبیرهایى مانند: «فیه اشکال»، «فیه تأمّل»، «المشهورُ کَذا» و «قیل کذا» در کتب فتوایى احتیاط وجوبى است. منظور از تعبیر«یَجِبُ الاحتیاطُ فى کذا» فتوا به وجوب احتیاط است، نه احتیاط در فتوا.
احتیاط مستحب (غیر لازم):
[ = اَحوَط اءوْلى]: احتیاط غیر الزامى.
منظور ازآن، احتیاطى است که مراعات آن مستحب است و در بیشتر مواردِ کاربرد، پیش یا پس از فتوا آورده مى‌شود. گاهى نیز از آن به مانند{ یَجُوزُ عَلى اِشکال}یا{ یَجُوزُ عَلى تَأمّل}تعبیر مى‌گردد.
منبع: فرهنگ فقه فارسی، موسسه دائره المعارف الفقه الاسلامی ، ج۱، ص۲۶۹؛